បន្ទាប់ពីសកម្មភាព ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស ខុសច្បាប់ នៅក្នុងស្រុកភ្នំព្រឹក ខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានស្ងប់ ស្ងាត់មួយរយៈពេលរួចមក ឥឡូវនេះបទល្មើសបំផ្លាញធនធានរ៉ែមាស និងរ៉ែត្បូង តាមបណ្តាខេត្តនានា នៅតែបន្តកើតមានគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ហើយការទប់ស្កាត់របស់សមត្ថកិច្ច មន្រ្តីអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នពាក់ ព័ន្ធហាក់ដូចជានៅមានកម្រិតនៅឡើយ ។
គួររំលឹកដែរថា អាជីវកម្មរ៉ែមាសនៅខេត្តក្រចេះ ខេត្តរតនគិរី ខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តបាត់ដំបង នាពេល កន្លងមកបានធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើននាក់ ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតដោយសារតែបាក់ដីសង្កត់ទៅក្នុងរណ្តៅរ៉ែ ។ បញ្ហានេះក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវពិនិត្យឲ្យបានដិតដល់ ហើយទប់ស្កាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ជាពិសេសត្រូវជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុន ដែលបានទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ ឬធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ អនុវត្តឲ្យបាន ត្រឹមត្រូវ តាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស ដើម្បីកុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ប៉ះពាល់ ដល់អាយុជីវិតមនុស្សតទៅទៀត ព្រោះជាសោកនាដកម្មគួរឲ្យរន្ធត់ ។
កន្លងមកតំបន់ស្នងអន និងភ្នំជីក្នុងទឹកដីខេត្តកំពង់ធំ ជាតំបន់ដែលសំបូរទៅដោយរ៉ែមាស ដែលមាន គុណភាពល្អ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះសេចក្តីរាយការណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋបានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន ដែល ទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស បានបំផ្លាញឲ្យរលាយខេ្ទចខ្ទីស្ទើរតែអស់ទៅហើយ ។ គេមិន ដឹងថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ប្រមូលមាសបានប៉ុន្មានតោន ពីការធ្វើអាជីវកម្មនៅតំបន់ស្នងអន និងភ្នំជីនោះ ទេ ព្រោះអ្វីៗប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងអាថ៌កំបាំង រវាងក្រុមហ៊ុន និងមន្រ្តីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ។ ចំណែកឯប្រជាពល រដ្ឋខ្មែរ ដែលគ្រាន់តែចូលទៅក្បែរតំបន់នោះ ដើម្បីជីកមាសរែងមាសបនិ្តចបន្តួច តាមទម្លាប់របស់ខ្លួន តែងតែទទួលរង នូវការបង្រ្កាបពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច និងមន្រ្តីអាជ្ញាធរដោយការពារផល ប្រយោជន៍ ក្រុមហ៊ុន ។ សេចក្តីវិនាសសាបសូន្យ នៃធនធានរ៉ែមាសក្នុងខេត្តកំពង់ធំ គឺជារឿងគួរឲ្យសោកស្តាយ បំផុត ព្រោះរហូតមកដល់ពេលនេះមិនទាន់ដឹងថា រដ្ឋទទួលបានចំណូលប៉ុន្មាន ពីការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណ ឲ្យក្រុមហ៊ុមមួយចំនួន ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសនៅតំបន់ស្នងអន និងភ្នំជីនោះទេ ។
ដោយឡែកនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ មានក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន កំពុងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសទាំងស្របច្បាប់ និង ខុសច្បាប់ ដោយប្រើគ្រឿងចក្រ និងប្រើសារធាតុគីមីដើម្បីរែងយកមាសទៀតផង ។ ប្រការនេះបានធ្វើ ឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ បរិស្ថានធម្មជាតិ ក៏ដូចជាសុខភាពមនុស្ស សត្វដែលរស់នៅក្បែរតំបន់ធ្វើ អាជីវកម្មរ៉ែមាស ហើយបុគ្គលិកកម្មករភាគច្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុន គឺជាជនជាតិវៀតណាម ។ មានសេចក្តី រាយការណ៍ទៀតថា កន្លងមកមានមន្រ្តីប្រដាប់អាវុធមួយចំនួនជាអ្នកការពារ ឬចេញមុខកាងក្រុមជន ល្មើសធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសខុសច្បាប់ តាមបណ្តាស្រុកមួយចំនួននៅក្នុងខេត្ត ព្រះវិហារ ពួកគេរារាំងមិនឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋចូលទៅតំបន់ដែលសំបូររ៉ែមាស ដូចកាលពីមុនទៀតទេ ។ ប្រការនេះក្រសួង និងស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធគួរត្រួតពិនិត្យ និងចាត់វិធានការទប់ស្កាត់បទល្មើសបំផ្លាញរ៉ែមាស នៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារជា បន្ទាន់ ហើយក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ ធ្វើអាជីវកម្មរុករករ៉ែស្របច្បាប់ ត្រូវតែអនុវត្តតាមស្តង់ ដារបច្ចេកទេសឲ្យបានសមស្រប ។ ការបង្ហូរសារធាតុគីមីចូលទៅក្នុងស្ទឹង បឹង ព្រែក ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ ការរស់នៅរបស់មនុស្ស និងសត្វយ៉ាងពេញបន្ទុកដែលបញ្ហានេះក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមិនត្រូវមើល រំលងឡើយ ។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤អាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចខេត្តប៉ៃលិន ដែលមានការចូលរួមពីប្រធានមន្ទីរ បរិស្ថានខេត្តបានចាត់វិធានការទប់ស្កាត់លើករណីសង្ស័យថា មានក្រុមឈ្មួញ អាងខ្នងអ្នក ធំយកសង្ក័សីទៅហ៊ុំព័ទ្ធដីមួយកន្លែងទំហំ ១០០ គុណនឹង១០០ម៉ែត្រ បម្រុងយកគ្រឿងចក្រ ទៅកាយ យករ៉ែមាស និងរ៉ែត្បូងដែលខុសច្បាប់ ។ ការទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលាបែបនេះ គឺជារឿងប្រសើរបំផុត ព្រោះទឹកដីប៉ៃលិន ដែលធ្លាប់តែល្បីល្បាញថា ជាទីក្រុងត្បូងពេជ្រ បច្ចុប្បន្នមានតែចម្ការដំឡូងមី ពោត សណ្តែក និងដំណាំផ្សេងៗទៀតប៉ុណ្ណោះ ព្រោះរ៉ែត្បូងគ្រប់ប្រភេទត្រូវបានឈ្មួញ ខ្មែរ និងឈ្មួញថៃ បំផ្លាញអស់ហើយចាប់ពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ដល់ចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ ។ នៅសល់តែ តំបន់តិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលមានរ៉ែមាស រ៉ែត្បូង ហើយក្រុមឈ្មួញខិលខូចមានគំនិតចង់បំផ្លាញតទៅ ទៀត តាមមហិច្ឆតារបស់ខ្លួន ដូច្នេះការទប់ស្កាត់របស់មន្រ្តីអាជ្ញាធរ គឺជារឿងសំខាន់ណាស់ ដើម្បីកុំឲ្យ ជនល្មើសធ្វើអ្វីៗស្រេចតែអំពើចិត្ត ។
សរុបសេចក្តីមកការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស និងរ៉ែត្បូងទាំងស្របច្បាប់ និងខុសច្បាប់កំពុងកើតឡើងយ៉ាង ពេញបន្ទុក ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់បរិសា្ថនធម្មជាតិ និងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុង តំបន់ទាំងនោះផងដែរ ។ សកម្មភាពបំផ្លាញធនធានរ៉ែមាសខ្លាំងក្លាបំផុត មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ត្រូវបានគេដឹងថា កើតឡើងនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ក្រចេះ កំពង់ធំ ព្រះវិហារ និងបាត់ដំបងជាដើម ហើយ ក្រុមជនល្មើសមួយចំនួន ហ៊ានធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់ដោយគ្មានខ្លាចក្រែងអ្វីទាំងអស់ ព្រោះគេអាង មានមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៅពីក្រោយខ្នង ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងខេត្តរតនគិរីមានជនល្មើសប្រើគ្រឿងចក្របូម យករ៉ែមាសពីក្នុងទន្លេយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ ហើយមន្រ្តីអាជ្ញាធរ និងមន្ទីរពាក់ព័ន្ធក្នុងខេត្តនេះ ហាក់ដូចជា មិនយកចិត្តទុកដាក់ ទប់ស្កាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ។ ប្រការនេះក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលមិន ត្រូវ មើលរំលងតទៅទៀតឡើយ ព្រោះធនធានរ៉ែមាស និងរ៉ែត្បូងដ៏មានតម្លៃរបស់ខ្មែរ នៅតាមបណ្តាខេត្តនានា កំពុងប្រឈមនឹងការបំផ្លាញឲ្យរលាយសាបសូន្យនាពេលឆាប់ៗខាងមុខ ៕