ភ្នំពេញ៖ តាំងពីអតីតកាលមក ប្រទេសកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងល្អ និងជិតស្និទ្ធបំផុត ជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយអតីតព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម សី ហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះអង្គទ្រង់បានបង្ហាញនូវព្រះរាជហឫទ័យ គោរពស្រឡាញ់រាប់អានជាមួយចិន ដូចជាបងប្អូនបង្កើត និងជាមហាមិត្តយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រតែមួយគ្មានពីរ។ ការចាត់ទុកនេះ ក៏ព្រោះតែសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន គឺជាប្រទេសតែមួយគត់ ដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជា បានជួបនូវគ្រោះអាសន្ន។
នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សម្តេចព្រះនរោត្តម សី ហនុ បានជួបជាលើកដំបូង ជាមួយលោក ជូ អេនឡាយ នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃប្រទេសចិន នៅទីក្រុងបានឌុង ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ក្នុងឱកាសសន្និសីទកំពូល នៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ី-អាហ្រ្វិច។ រាប់ចាប់ពីពេលនោះមកកម្ពុជា-ចិន បានចាប់ផ្តើម មានទំនាក់ទំនងការទូត ជាមួយគ្នាបន្តិចម្តងៗ រហូតមានទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតដូចបច្ចុប្បន្ននេះ។
នៅដើមឆ្នាំ១៩៥៨ ចិនបានចាប់ផ្តើមផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា បើទោះជាចិន និងកម្ពុជា មិនទាន់មានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការ ជាមួយគ្នាក៏ដោយ។ នៅពេលនោះ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសទី១ ដែលមិនកាន់របបកុម្មុយនិស្ត ដែលបានទទួលជំនួយពីចិនកុម្មុយនិស្ត។ ជំនួយដែលមហាមិត្តចិន បានជួយកម្ពុជា មានដូចជា ក្នុងការបង្កើតរោងចក្រចំនួន៦ អាកាសយានដ្ឋាន មន្ទីរពេទ្យជាដើម ក្រៅពីនេះចិន បានជួយកម្ពុជា ជាច្រើនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស។ ជាមួយគ្នានេះ ចិនក៏បានជួយផ្គត់ផ្គង់ផងដែរ នូវបរិក្ខារសម្រាប់កងទ័ពកម្ពុជា ទាំងថ្មើរជើង និងទ័ពអាកាស ដើម្បីឲ្យកម្ពុជា មានគ្រឿងសព្វាវុធគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីការពារឯករាជ្យជាតិ។
យោងតាមព្រះរាជបន្ទូល ក្នុងវីដេអូឯកសាររបស់អតីតព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលបានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសន៍ ជាមួយទូរទស្សន៍ចិន CCTV4 កាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ បានបង្ហាញថា «ក្រោយសម័យយើងខ្ញុំ ទាមទារបាននូវឯករាជ្យ ពេញលេញពីប្រទេសបារាំង នៅឆ្នាំ១៩៥៣ ក្នុងនាមជានិច្ចនូវប្រធាន ម៉ៅ សេទុង និងប្រជាជនចិន ឯកឧត្តម ជូ អេនឡាយ បានផ្តល់ជូនកម្លាំង តស៊ូជាតិកម្ពុជា នៅជំនួយដ៏មានសារសំខាន់ ដ៏អស្ចារ្យ និងគ្មានចំណង ដោយលក្ខខណ្ឌដូចសម័យដើម មុនសង្គ្រាមអីចឹងដែរ សម្រាប់គ្រប់ផ្នែកតស៊ូ ទាំងខាងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច មនុស្សធម៌ សុខាភិបាល គឺជំនួយយ៉ាងច្រើនមហាសាល និងច្រើនមហិមានេះហើយ ដែលបានផ្តល់ជូនកម្លាំងតស៊ូមួយកម្រិតធំ និងជាក់ស្តែងក្នុងការសម្រេច នូវមហាជោគជ័យជាប្រវត្តិសាស្រ្ត នៃកម្លាំងតស៊ូប្រជាជនកម្ពុជា នាថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ រំដោះកម្ពុជាទាំងស្រុងនូវឯករាជ្យបរិបូណ៍ ក្នុងបូរណភាពទឹកដី»។
នៅខែកក្កដា ១៩៥៨ កម្ពុជាដឹកនាំដោយសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ក៏បានប្រកាសទទួលស្គាល់របបចិនកុម្មុយនិស្ត ហើយចង់ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង ការទូតជាមួយចិន។ នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានខិតខំខ្នះខ្នែងជួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដើម្បីដណ្តើម អាសនៈពីចិនតៃវ៉ាន់ ពីព្រោះនៅពេលនោះ តៃវ៉ាន់ គឺជាអ្នកកាន់កាប់អាសនៈចិន ប្រចាំអ.ស.ប. ដោយសារតែមានប្រទេសជាច្រើន បន្តគាំទ្រ រដ្ឋាភិបាលចិនតៃវ៉ាន់ ហើយបដិសេធមិនទទួលស្គាល់របបចិនកុម្មុយនិស្ត។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅឆ្នាំ១៩៦៧ ក្រោយពេលចលនាកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា (ខ្មែរក្រហម) បានកក្រើកឡើងកាន់តែខ្លាំង ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលសម្តេចនរោត្តម សីហនុ ចិនកុម្មុយនិស្ត បែរជាមកគាំទ្រពួកខ្មែរក្រហមទៅវិញ ដែលធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងរវាងសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងចិន ត្រូវប្រេះស្រាំ ស្ទើរតែបែកបាក់គ្នា។ រហូតដល់ក្រោយពេល ដែលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ ដោយសេនាប្រមុខ លន់ ណុល ទើបទំនាក់ទំនងជាមួយចិន ចាប់មានភាពស្អិតល្មួតឡើងវិញ ដោយចិនបានផ្តល់ទីស្នាក់អាស្រ័យដល់ សម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ និងបាន ជួយទំនុកបម្រុង ឲ្យបង្កើតជារដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិ ជាមួយខ្មែរក្រហម។ ការជួយរបស់ចិនមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះ បានធ្វើឲ្យអង្គសម្តេចឪ ចាត់ទុកចិន ជាមហាមិត្តចិត្តមួយថ្លើមមួយ និងដឹងគុណូបក្ការជានិច្ច ចំពោះរដ្ឋាភិបាលចិន ដែលបានជួយដល់ កម្ពុជា។ ទាំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតល្មួតនេះ គឺបានចាក់ឫសយ៉ាងរឹងមាំ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ តាមរយៈអតីតព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ រហូតដល់រាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ដែលដឹកនាំដោយ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន។
នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ អតីតព្រះមហាវីរក្ស ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្តេចព្រះនរោត្តម សី ហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះអង្គទ្រង់បានយាងសោយទិវង្គត នៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ប៉ុន្តែបើទោះបីជាព្រះបរមរតនកោដ្ឋ បានយាងសោយទីវង្គតទៅហើយក្តី ប៉ុន្តែទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-ចិន មិនបានបាត់បង់ទៅជាមួយនោះឡើយ ពោលគឺ ព្រះមហាក្សត្រ និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយសម្តេច តេជោសែន គឺនៅតែបន្តដង្ហែតាមព្រះរាជតម្រិះ របស់អង្គសម្តេចឪជាប់ជានិច្ច។
នៅគ្រានោះ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី វូបាហ្គោ នៃសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដែលបានចូលរួមក្នុងព្រះរាជពិធីដង្ហែ ព្រះបរមសពសម្តេចព្រះសីហនុ ពីទីក្រុងប៉េកាំងប្រទេសចិន មកកាន់ព្រះរាជាណាចក្រម្ពុជា បានលើកឡើងថា “ប្រទេសចិន និងប្រជាជនចិនចំនួន១៣០០លាននាក់ និងនៅជាមួយប្រជាជនកម្ពុជាជាដរាប”។
ដោយឡែក សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃកម្ពុជា បានសន្យានៅចំពោះព្រះភក្ត្រ របស់ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ទាំងទឹកភ្នែក និងក្តីក្តុកក្តួលថា «ទូលព្រះបង្គំ នឹងការពារព្រះរាជបល័្លង្ក ការពាររាជានិយម ការពាសម្តេចម៉ែ និងការពាព្រះមហាក្សត្រ សូមព្រះអង្គកុំព្រួយព្រះទ័យ”។
លើសពីនេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន តែងបានអះអាង បញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀត អំពីការបន្តដង្ហែតាមព្រះរាជតម្រិះ របស់អង្គសម្តេចឪ ពិសេសការបន្តរិតចំណងមិត្តភាព សាមគ្គីភាព ឲ្យកាន់តែរឹងមាំបន្ថែមទៀតជាមួយភាគីចិន។
កន្លងមកគេសង្កេតឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺបានប្រកាន់គោលជំហរច្បាស់លាស់បំផុត ក្នុងការរក្សានូវទំនាក់ទំនងល្អ ជាមួយប្រទេសចិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ទាំងផ្នែកការទូត នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងសិល្បៈ វប្បធម៌។ល។ ហើយនេះក៏មិនមែនជារឿងចម្លែកដែរ ដែលសម្តេចតេជោ នៅតែបន្តកសាង ក៏ដូចជាពង្រឹងនៅទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ជាមួយប្រទេសចិន។ ខណៈដែលចិនបានបន្តជួយកសាង និងចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា លើគ្រប់វិស័យ ដោយបច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុនចិនធំៗជាច្រើន បានបន្តបោះទុនវិនិយោគច្រើនបំផុតនៅកម្ពុជា។ ឯរដ្ឋាភិបាលចិនវិញ ក៏បានផ្តល់ជំនួយយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ មកដល់កម្ពុជាផងដែរ មានទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត និងមន្ទីរពេទ្យ សាលារៀនជាដើម។ ចំណុចសំខាន់ ដែលធ្វើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ផ្តល់អាទិភាពដល់ទំនាក់ទំនងជាមួយចិននោះ គឺមកពីចិនតែងតែប្រកាន់យកនូវ គោលការណ៍ មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។ រាល់ជំនួយដែលចិនផ្តល់មកកម្ពុជា ចិនមិនមានដាក់លក្ខខណ្ឌដូចជាជំនួយប្រទេស លោកខាងលិចនោះទេ ដែលតែងតែភ្ជាប់ជំនួយទៅនឹងបញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ហាពុករលួយ និងការគោរព គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យជាដើម។
ចំណែកចិន ដែលជួយកម្ពុជាយ៉ាងច្រើនបែបនេះ ក៏សម្លឹងឃើញនូវផលប្រយោជន៍ធំ នៅកម្ពុជាដែរ។ ទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា គឺជាផ្នែកមួយ នៃយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ចិន ក្នុងការបង្កើនឥទ្ធិពល ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បីទប់ទល់នឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បើទោះបី ជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតជាមួយចិនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែកម្ពុជានៅតែប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រិតជានិច្ច ពិសេសបញ្ហាជម្លោះ ក្នុងសមុទ្យចិនខាងត្បូង។ ដោយកម្ពុជានៅតែរក្សាជំហរអព្យាក្រិតជានិច្ច លើបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយមិនលម្អៀង ទៅរកភាគីណា មួយនោះទេ។
តែអ្វីដែលគេចាប់អារម្មណ៍បំផុតនោះ គឺកាលពីពេលកន្លងទៅ មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ដែលគេធ្លាប់ ឃើញតែមានទំនោទៅរកសហរដ្ឋអាមេរិក បែរជាងាកមកសម្លឹង ចង់តោងចាប់ប្រទេសចិនទៅវិញ។ ដោយកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ លោក សម រង្ស៊ី មេបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវការស្វាគមន៍ ចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីចិន និងបានចាត់ទុក ដំណើរទស្សនកិច្ចនោះថា ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ក្នុងការរឹតចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលធ្វើឲ្យ មហាជន និងអ្នកនយោបាយជាច្រើន មានការភ្ញាក់ផ្អើលនោះ គឺការបង្ហាញនូវជំហររបស់លោក សម រង្ស៊ី គាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹង ចំពោះប្រទេសចិន ក្នុងជម្លោះនៅប្រជុំកោះ របស់ប្រទេសចិន ឈ្មោះ ណានចា និងជីចា ដែលស្ថិតនៅក្នុងដែលសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ការប្រឹងប្រែងចូលទៅជិតចិន របស់លោក សម រង្ស៊ីនេះ គឺបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ពីភាពមិនពិតប្រាកដ និងគ្មានគោល នយោបាយការបរទេសច្បាស់លាស់ ដោយម្តងងាកទៅអាមេរិក ម្តងងាកទៅចិន ហើយចំពោះការងាកចុះឡើង និងរេទៅតាមខ្យល់បក់ ពីសំណាក់លោក សម រង្ស៊ីនេះ អាចធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជា ងាយធ្លាក់ចូលក្នុងអន្លង់គ្រោះថ្នាក់ នៃស្រមោលអន្ធកាល ពិសេសបាត់បង់នូវ ទំនាក់ទំនងការទូត ជាមួយប្រទេសជិតខាង និងប្រទេសមហាអំណាចធំៗក្នុងពិភពលោក។
ដោយឡែកចំពោះសម្តេចតេជោវិញ បើទោះបីជាមិននិយាយ ក៏គេអាចដឹងយ៉ាងច្បាស់ដែរថា សម្តេចមានគោលនយោបាយការទូតយ៉ាងរឹងមាំ និងឯករាជ្យ ហើយតាមរយៈនយោបាយការបរទេស ឯករាជ្យនេះហើយ ទើបធ្វើឲ្យកម្ពុជា អាចគេចចេញផុតពីអន្លង់គ្រោះថ្នាក់ នៃស្រមោល អន្តកាល មានសុខសន្តិភាពពេញលេញ និងការអភិវឌ្ឍន៍រហូតបច្ចុប្បន្ននេះ៕
